Hacerü'l-Esved cennetten mi geldi?

"Hocam Hacerü'l-Esved hakkında iki farklı bilgi veriliyor. Birisi cennetten getirilmiş olması, diğeri de Ebu Kubeys dağından getirilmesidir. Bu iki farklı rivayet arasında nasıl bir bağ- lantı olabilir?"

Kâbe'nin kapısının sol tarafında köşede yer alan ve tavaf başlangıcı olarak tespit edilmiş olunan Hacerü'l- Esved'in cennetten getirildiğini Peygamberimizden öğreniyoruz.

Bu konuda iki hadis vardır: "Hacerü'l-Esved cennetten indirildi. Sütten daha beyazdı fakat onu Ademoğlunun hataları kararttı."

1 "Hacerü'l-Esved cennetten gelmiştir. Kardan daha beyazdı. Fakat onu müşriklerin hataları kararttı."

2 Bu hadislere göre Hacerü'l-Esved'in cennetten geldiği kesin ancak Hz. İbrahim'in Kâbe'yi inşa ederken bu taşı Ebu Kubeys Dağı'ndan getirmesiyle arasındaki irtibatı "Kâbe ve Mekke Tarihi" isimli eserdeki açıklamada görüyoruz:

Hz. Adem cennetten yeryüzüne indirildiğinde, Cenab- ı Hak, meleklerin aracılığıyla ona bir cennet çadırı gönderdi. Hacerü'l-Esved de bu çadırın içindeydi ve beyaz bir yakuttu.

Hz. İbrahim, oğlu Hz. İsmail'le birlikte Kâbe'yi inşa ederken tavaf başlangıcı olarak oğlu İsmail'den bir taş istedi. Hz. İsmail taşı aramaya gitti fakat eli boş döndü. Bu sırada Hz. Cebrail, Hz. İbrahim'e bir taş getirdi.

Nuh Tufanı'nda Kâbe de sular altında kalınca, Cenab-ı Hak Hacerü'l-Esved'i Ebu Kubeys dağına emanet etmiş ve "Benim dostumu, Kâbe'yi inşa ederken gördüğün zaman bu taşı ona çıkar" buyurmuştu. Hz. Cebrail'in getirdiği bu taş bembeyazdı. Fakat daha sonra hadiste geçtiği gibi, müşriklerin ellerini sürmesiyle (bazı kaynaklarda ise zaman zaman çıkan yangınlar sonucu) kararmıştır.

3 Hacerü'l-Esved'in kararması meselesi hakkında ise Sünen- i Tirmizî'yi şerheden el-Ahvezî şu kayıtları aktarır: "Esas olan hadisin açık mânası olmakla birlikte, bazı Hanefî âlimleri şöyle demişlerdir: "Hadiste Peygamberimiz (a.s.m.), Hacerü'l-Esved'in şeref ve kıymetini anlatırken, işlenen günah ve hataların da çirkinliğine dikkat çekmiştir.

Bir hadiste de bildirildiğine göre, insan bir günah işlediği zaman kalbinde siyah bir nokta meydana gelir." Bu meselede bir soru daha akla geliyor, deniyor ki: "Onu müşriklerin hataları kararttı da, neden mü'minle- rin imanı ve ibadeti tekrar beyazlaştırmadı?" İbn-i Kuteybe bu soruya şöyle cevap veriyor: "Cenab-ı Hak, dileseydi yapardı fakat Cenab-ı Hakk'ın yeryüzüne koyduğu âdetlerden birisi de, bir şey siyahlaşınca tekrar beyazlaşmamasıdır."

El-Muhib et-Taberî de farklı bir yorum getiriyor: "Hacerü'l-Esved'in siyah olarak kalmasının sebebi, ibret vesilesi olmasıdır.

Yani işlenen günahlar cennetten gelen bir taşı karartırsa, acaba insanın kalbini ne hale getirir?" İbn Abbas da bu mesele hakkında diyor ki: "Ce- nab-ı Hakk'ın onu karartmasının sebebi, dünya ehlinin cennet süslerine bakmamaları içindir."4 Taşın "Hacerü'l-Esved" olarak isimlendirilmesi ise Kâbe'nin duvarına konup insanların elini sürmesinden sonra olsa gerektir.

Çünkü daha önce cennetten indiğinde beyaz bir yakuttu.

1. Tirmizî, Hacc: 49.

2. el-Fethü'r-Rabbanî, 12: 26.

3. Ebu'l-Veled el-Erzakî. Kâbe ve Mekke Tarihi, s. 36: 54.

4. Tuhfetü'l-Ahvezî, 3: 617.